MISSALE AD USUM INSIGNIS ET PRÆCLARÆ ECCLESIÆ SARUM
[PDF; 27MB]

Ordinarium Missæ.

Ad Missam dicendam, dum sacerdos induit se sacris vestibus, dicat Hymnum sequentem.

Hymnus.

Veni, Creátor Spíritus,
mentes tuórum vísita,
imple supérna grátia
quæ tu creásti péctora.
Qui Paráclitus díceris,
donum Dei altíssimi,
fons vivus, ignis, cáritas
et spiritális únctio.
Tu septifórmis múnere,
dextræ Dei tu dígitus,
tu rite promísso Patris,
sermóne ditans gúttura.
Accénde lumen sénsibus,
infúnde amórem córdibus,
infírma nostri córporis
virtúte firmans pérpetim.
Hostem repéllas lóngius,
pacémque dones prótinus,
ductóre sic te prǽvio,
vitémus omne nóxium.
Per te sciámus da Patrem,
noscámus atque Fílium;
te utriúsque Spíritum
credámus omni témpore.
Sit laus Patri cum Fílio,
Sancto simul Paráclito;
nobísque mittat Fílius
carísma Sancti Spíritus. Amen.

℣. Emitte Spíritum tuum et creabúntur;

℟. Et renovábis fáciem terræ.

Oratio. Deus, cui omne cor patet et omnis volúntas lóquitur, et quem nullum latet secrétum, purífica per infusiónem Sancti Spíritus cogitatiónes cordis nostri, ut te perfécte dilígere et digne laudáre mereámur. Per Dóminum nostrum Jesum Christum. In unitáte ejúsdem.

Deinde sequatur Antiphona, Introíbo ad altáre Dei. Ps. Júdica me, Deus, et discérne. Totus Psalmus dicitur cum Glória Patri. Deinde dicitur Antiphona,

Introíbo ad altáre Dei, ad Deum qui lætíficat juventútem meam.

Kýrie eléyson. Christe eléyson. Kýrie eléyson.

Pater noster.

Ave María.

His finitis, et Officio Missæ inchoato, cum post Officium Glória Patri incipitur, accedat sacerdos cum suis ministris ad gradum altaris, et dicat ipse confessionem, diacono assistente a dextris et subdiacono a sinistris. Hoc modo incipiendo,

Et ne nos indúcas in tentatiónem.
Sed líbera nos a malo.

Confitémini Dómino quóniam bonus: quóniam in sǽculum misericórdia ejus.

Confessio.
Confíteor Deo, beátæ Maríæ, ómnibus sanctis, et vobis; quia peccávi nimis cogitatióne, locutióne, et ópere: mea culpa: precor sanctam Maríam, omnes sanctos Dei, et vos, oráre pro me.

Ministri respondeant.
Misereátur vestri omnípotens Deus, et dimíttat vobis ómnia peccáta vestra; líberet vos ab omni malo; consérvet et confírmet in bono; et ad vitam perdúcat ætérnam.

Sacerdos, Amen.

Et postea dicant, Confíteor. Quo dicto, dicat sacerdos, Misereátur, ut supra. Deinde dicat sacerdos.
Absolutiónem et remissiónem ómnium peccatórum vestrórum, spátium veræ pœniténtiæ, et emendatiónem vitæ, grátiam et consolatiónem Sancti Spíritus, tríbuat vobis omnípotens et miséricors Dóminus.

Ministri respondeant, Amen.

Et sciendum est, quod quicunque sacerdos Officium exsequatur, semper episcopus si præsens fuerit ad gradum altaris dicat Confíteor, Misereátur, et Absolutiónem.

Deinde dicat sacerdos Versum.
Adjutórium nostrum in nómine Dómini,

℟. Qui fecit cœlum et terram.

℣. Sit nomen Dómini benedíctum,

℟. Ex hoc nunc et usque in sǽculum.

Orémus.

Deinde, finitis precibus, sacerdos deosculetur diaconum, et postea subdiaconum, ita dicens,
Habéte ósculum pacis et dilectiónis, ut apti sitis sacrosáncto altári, ad perficiéndum offícia divína.

Et hoc semper observetur per totum annum, nisi tantum in missis pro defunctis et in tribus proximis feriis ante Pascha.

His itaque peractis, ceroferarii candelabra cum cereis ad gradum altaris dimittant; deinde accedat sacerdos ad altare, et dicat in medio altaris, tacita voce, inclinatoque corpore et junctis manibus,

Orémus.
Aufer a nobis, quǽsumus, Dómine, cunctas iniquitátes nostras, ut ad sancta sanctórum puris mereámur méntibus introíre. Per Christum Dóminum nostrum.

Tunc erigat se sacerdos et osculetur altare, et hoc in medio, et signet se in facie sua, ita dicens,

In nómine Patris et Fílii et Spíritus Sancti. Amen.

Deinde ponat diaconus thus in thuribulum, et dicat prius sacerdoti,

Benedícite.

Et sacerdos dicat,

Dóminus. Ab ipso benedicátur hoc incénsum, in cujus honóre cremábitur. In nómine Patris etc.

Tunc diaconus, ei thuribulum tradens, deosculetur manum ejus, et ipse sacerdos thurificet medium Altaris et utrumque cornu Altaris, primo in dextera, secundo in sinistra parte, et interim in medio.

Deinde ab ipso diacono ipse sacerdos thurificetur; et postea Textum ministerio subdiaconi sacerdos deosculetur.

His itaque gestis in dextro cornu Altaris cum diacono et subdiacono, Officium missæ usque ad Orationem prosequatur, vel usque ad Glória in excélsis, quando dicitur.

Et post Officium et Psalmum, repetatur Officium; et postea dicitur Glória Patri et Sicut erat: tertio repetatur Officium. Et hoc per totum annum observetur, tam in Dominicis quam in festis sanctorum, et in octavis et infra quando chorus regitur, et in omnibus missis de sancta Maria per totum annum observetur; nisi in Dominica Passionis Domini et abhinc usque ad Cœnam Domini, ad Missam scilicet de temporali tantum; tunc enim statim post Psalmum qui dicitur post Officium reincipiatur Officium, sine Glória Patri post repetitionem Officii.

Principalis rector chori Officium missæ a cantore quærere debet, deinde illud socio suo intimare, et postea simul incipere; et similiter Kýrie, Sequentia, Offertorium, Sanctus, Agnus, et Communio quærantur, intimentur et incipiantur.

His finitis, et Officio missæ inchoato, cum post Officium Glória Patri incipitur, tunc accedant ministri ad Altare ordinatim, primo ceroferarii duo pariter incedentes, deinde thuribularii, post subdiaconus, exinde diaconus, post eum sacerdos; diacono et subdiacono casulis indutis, scilicet quotidie per Adventum et a Septuagesima usque ad Cœnam Domini, quando de temporali dicitur missa, nisi in vigiliis et Quatuor temporibus, manus tamen ad modum sacerdotis non habentibus; cæteris vero ministris, scilicet ceroferariis, thuribulariis et acolyto, in albis cum amictibus exsistentibus. In aliis vero temporibus anni, quando de temporali dicitur missa, et in festis sanctorum totius anni, utantur diaconus et subdiaconus dalmaticis et tunicis, nisi in vigiliis et Quatuor temporibus, et nisi in vigilia Paschæ et Pentecostes et Nativitatis Domini, si in Dominica contigerit, et excepto jejunio Quatuor temporum quod celebratur in hebdomada Pentecostes; tunc dalmaticis et tunicis indui debent. In die Parasceves et in Rogationibus ad missam jejunii et processionis et in missis dominicalibus et sanctorum quæ in capitulo dicuntur; tunc enim albis cum amictibus utantur; ita tamen quod in tempore Paschali de quocunque dicitur missa, nisi in Inventione sanctæ Crucis, utantur ministri altaris vestimentis albis ad missam. Similiter fiat in festo Annunciationis beatæ Mariæ et in Conceptione ejusdem et in utroque festo sancti Michaelis et in festo sancti Johannis apostoli in hebdomada Nativitatis Domini et per octavas et in octavis Assumptionis et Nativitatis beatæ Mariæ et in commemorationibus ejusdem per totum annum et per octavas et in octavis Dedicationis ecclesiæ. Rubeis vero utantur vestimentis omnibus Dominicis per annum extra tempus Paschæ, quando de Dominica agitur, et in quarta feria in Capite jejunii et in Cœna Domini et in utroque festo sanctæ Crucis, in quolibet festo martyrum, apostolorum et evangelistarum extra tempus Paschæ. In omnibus autem festis unius confessoris vel plurimorum confessorum, utantur vestimentis crocei coloris. Quo facto, sacerdos et sui ministri in sedibus paratis se recipiant et exspectent usque ad Glória in excélsis, quod incipiatur semper in medio Altaris quandocunque dicitur.

Omnibus Dominicis per annum quando Glória in excélsis dicitur, dicitur unum istorum pro dispositione cantoris:—

In omnibus majoribus duplicibus dicitur unum istorum pro dispositione cantoris:—

In omnibus aliis duplicibus dicitur unum istorum pro dispositione cantoris:—

In utroque festo sancti Michaelis et in festo sancti Dunstani dicitur hic cantus:—

In omnibus festis, et in octavis quando Invitatorium a tribus cantatur, dicitur unum istorum pro dispositione cantoris:—

In omnibus aliis festis simplicibus, tam trium quam novem lectionum, in quibus chorus regitur, dicitur unum istorum cantuum:—

In omnibus festis trium lectionum et in octavis quando chorus non regitur, dicitur unum istorum:—

In commemoratione beatæ Mariæ dicitur hic cantus per totum annum quando dicitur Glória in excélsis:—

Nisi quando ultimo fit servitium de sancta Maria ante Adventum Domini et ante Septuagesimam et in octavis Assumptionis et Nativitatis beatæ Mariæ: tunc enim dicitur sequens cantus tam a choro quam a sacerdote et ejus ministris ad altare cum sua farsura, videlicet in choro; et etiam dicitur cum sua prosa in quotidianis missis in capella beatæ Mariæ omni sabbato.

Glória in excélsis Deo. Et in terra pax homínibus bonæ voluntátis. Laudámus te. Benedícimus te. Adorámus te. Glorificámus te. Grátias ágimus tibi propter magnam glóriam tuam. Dómine Deus, rex cœléstis, Deus, Pater omnípotens. Dómine Fili unigénite, Jesu Christe, Spíritus et alme orphanórum paráclite, Dómine Deus, Agnus Dei, Fílius Patris, Primogénitus Maríæ vírginis matris, Qui tollis peccáta mundi, miserére nobis. Qui tollis peccáta mundi, súscipe deprecatiónem nostram, Ad Maríæ glóriam. Qui sedes ad déxteram Patris, miserére nobis. Quóniam tu solus sanctus, Maríam sanctíficans, Tu solus Dóminus, Maríam gubernans, Tu solus altíssimus, Maríam coronans, Jesu Christe cum Sancto Spíritu in glória Dei Patris. Amen.

In omnibus aliis missis quando dicendum est, dicitur sine prosa. Post inceptionem Glória in excélsis divertat se sacerdos ad dextrum cornu altaris, et ministri cum eo prosequentes, diaconus a dextris et subdiaconus a sinistris, submissa voce dicant idem. In duplicibus festis, principalis rector chori Glória in excélsis quando debet dici quærat a cantore et sacerdoti injungat.

Notandum est, quod omnes clerici stare tenentur ad missam, nisi dum lectio Epistolæ legitur et Gradale et Allelúya vel Tractus cantatur. In duplicibus tamen festis, stare tenentur omnes dum a choro Allelúya canitur. Pueri vero semper sint stantes ad missam choro canente; rectores vero chori, cum duo tantum habentur, sequantur per omnia regulam clericorum de secunda forma ad Vesperas, Matutinas et ad Missam; nisi quod semper dum chorus canit Allelúya stare tenentur, et in inceptionibus cantuum ad Missam ad Altare se convertant. In duplicibus festis, omnes rectores chori imitentur omnia ut supra.

Et notandum est quod omnes clerici conversi ad Altare stare tenentur dum ad Missam Glória in excélsis inchoatur, quousque chorus cantet: et in eodem hymno ad hæc verba Adorámus te, et ad hæc verba Súscipe deprecatiónem nostram, et in fine ejusdem cum dicitur Jesu Christe cum Sancto Spíritu in glória Dei usque ad Epistolam vel Lectionem.

Dictoque Gradali Allelúya vel Sequentia vel Tractu a sacerdote privatim cum suis ministris, accipiat subdiaconus panem et vinum et aquam cum calice, et ea præparet ad Eucharistiæ ministrationem; benedictione prius aquæ a sacerdote petita hoc modo, Benedícite; sic respondeat sacerdos, Dóminus. Ab eo sit benedícta, de cujus látere exívit sanguis et aqua. In nómine Patris etc.

Sacerdos vero interim sedeat in sede sua.

In fine vero Gradalis vel Tractus vel Allelúya vel Sequentiæ, chorus ad Altare se inclinet antequam ad lectorem Evangelii se vertat, et ad Glória tibi, Dómine, semper ad Altare se vertat lector Evangelii, et etiam omnes clerici signo crucis se signent; quod ter ad Missam publice observatur, scilicet ad Glória in excélsis, quando dicitur In Glória Dei Patris, Amen, et ad Glória tibi, Dómine, et post Sanctus cum dicitur Benedíctus qui venit, et ad inceptionem Credo in unum quousque chorus cantet: et iterum ad Altare ter inclinet, scilicet dum dicitur hæc clausula, Et incarnátus est de Spíritu Sancto ex María vírgine, secundo, Et homo factus est, tertio, Crucifíxus étiam pro nobis sub Póntio Piláto, et in fine cum dicitur, Et vitam ventúri sǽculi, Amen. Abhinc quousque etiam inchoetur Offertorium et post Offertorium quousque compleatur totum officium missæ, hunc gestum chorus imitetur omni festo per annum. Per totum autem Adventum non dicitur Glória in excélsis, de quocunque dicitur missa, nec a Septuagesima usque ad vigiliam Paschæ.

His itaque peractis, factoque signaculo crucis in facie sua, vertat se sacerdos ad populum, elevatisque aliquantulum brachiis junctisque manibus, dicat hoc modo:—

Et chorus respondeat,

Et cum spíritu tuo.
sub eodem tono. Et iterum revertat se sacerdos ad Altare, et dicat hoc modo:—

Quotiescunque dicitur Dóminus vobíscum ad Missam, semper sub eodem tono dicitur similiter et Orémus; nisi in Præfationibus et nisi in Missa Sponsalium cum fit benedictio super sponsum et sponsam ante Pax Dómini. Tunc enim dicitur sic et in consimilibus ita determinando:—

Deinde dicitur oratio, sic determinando:

Et si aliqua Memoria habenda est, iterum dicat sacerdos Orémus ut supra. Et quando sunt plures collectæ dicendæ, tunc omnes Orationes quæ sequuntur sub uno Per Dóminum et uno Orémus dicuntur. Ita tamen quod septenarium numerum excedere non debent secundum usum Ecclesiæ Sarum.

Et semper dum stat sacerdos ad officium missæ, post eum stet diaconus directe in proximo gradu, et subdiaconus simili modo directe in secundo gradu, post diaconum; ita quod quoties sacerdos ad populum se convertit, diaconus similiter se convertat. Subdiaconus vero interim genuflectendo, de capsula sacerdotis aptanda subministret. Et si episcopus celebraverit, omnes diaconi in gradu diaconorum consistant, principali diacono medium locum inter eos obtinente. Simili modo in gradu subdiaconorum se habeant, cæteris omnibus diaconis et subdiaconis gestum principalis diaconi et principalis subdiaconi imitantibus; excepto quod principalis subdiaconus sacerdoti ad populum convertenti solus subministret.

Sciendum est autem quod quicquid a sacerdote dicitur ante Epistolam, in dextro cornu altaris expleatur; præter inceptionem Glória in excélsis. Similiter fiat post perceptionem sacramenti. Cætera omnia in medio Altaris expleantur, nisi forte diaconus defuerit. Tunc enim in sinistro cornu Altaris legatur Evangelium.

Post Introitum vero Missæ, unus ceroferariorum panem, vinum, et aquam, quæ ad Eucharistiæ ministrationem disponuntur, deferat; reliquus vero pelvim cum aqua et manutergio portet.

Chorum licet ingredi usque ad completorium primæ Collectæ.

Cætera usque ad Credo dicuntur ut supra in prima Dominica Adventus Domini notatum est.

Symbolum Nicænum.

Hic inclinet se chorus cum dicat,

Iterum inclinet se chorus cum dicat,

Tertio inclinet se chorus cum dicat,

In fine inclinet se chorus, cum dicat,

Post inceptionem Credo in unum Deum, reversis ministris de pulpito ad altare, diaconus librum Evangelii sacerdoti porrigat deosculandum, vel alias Textum accipiens de manu subdiaconi, ipsum sacerdoti porrigat in dextris ejus osculandum; deinde acolyto ministrante subdiacono, subdiaconus ipsi diacono.

Postea sequatur Dóminus vobíscum et Orémus. Deinde dicitur Offertorium.

Post Offertorium vero porrigat diaconus sacerdoti calicem cum patena et sacrificio, et osculetur manum ejus utraque vice. Ipse vero accipiens ab eo calicem, diligenter ponat in loco suo debito super medium altare; et inclinato parumper elevet calicem utraque manu, offerens sacrificium Domino, dicendo hanc Orationem,
Súscipe, Sancta Trínitas, hanc oblatiónem, quam ego indígnus peccátor óffero in honóre tuo, beátæ Maríæ et ómnium sanctórum tuórum, pro peccátis et offensiónibus meis: et pro salúte vivórum et réquie ómnium fidélium defunctórum.

In nómine Patris et Fílii et Spíritus Sancti accéptum sit omnipoténti Deo hoc sacrifícium novum.

Dictaque Oratione, reponat calicem et cooperiat eum corporalibus, ponatque panem super corporalia decenter ante calicem vinum et aquam continentem; et osculetur patenam, et reponat eam a dextris sacrificii super Altare, sub corporalibus parum cooperiendo. Hoc peracto, accipiat thuribulum a diacono et thurificet sacrificium, videlicet ultra ter signum crucis faciens et in circuitu et ex utraque parte calicis et sacrificii; deinde locum ter inter se et altare. Et dum thurificat, dicat versum sequentem;
Dirigátur, Dómine, ad te orátio mea, sicut incénsum in conspéctu tuo.

Postea thurificetur ipse sacerdos ab ipso diacono, et subdiaconus deferat ei Textum deosculandum: deinde acolytus thurificet chorum, incipiens a rectoribus chori; deinde superiorem gradum ex parte decani, incipiens ab ipso decano vel a proximiori stallo, eo absente; postea superiorem gradum ex parte cantoris: eodem ordine secundas, exinde primas formas; ita quod ipse puer singulos clericos incensando illis inclinet, subsequente eum subdiacono cum Textu ab omnibus deosculando.

Si episcopus celebraverit et duplex festum fuerit, duo pueri venient cum thuribulis et duo subdiaconi cum duobus Textibus vel reliquiis. Si autem episcopus non celebraverit et duplex festum fuerit, Textum deferat acolytus ex parte cantoris.

Primo autem thurificandus est cantor qui stat in medio chori cum cæteris rectoribus chori, scilicet in festis majoribus duplicibus tantum: deinde principales rectores chori ex utraque parte sui; exinde duo rectores secundarii; postea chorus more solito; eodem quoque ordine sequantur Textus.

Quando vero non dicitur Credo tunc immediate post Orémus et Offertorium accedat diaconus et offerat sacerdoti calicem cum patena; et cætera solito more expleantur; et thurificet sacrificium more solito: sed chorus non thurificetur. Nunquam enim incensatur chorus post Evangelium ad missam nisi quando dicitur Credo; sed tunc semper.

His itaque peractis, eat sacerdos ad dextrum cornu Altaris, et abluat manus dicens,
Munda me, Dómine, ab omni inquinaménto mentis et córporis; ut possim mundus implére opus sanctum Dómini.

Diacono interim ipsum Altare in sinistro cornu thurificante et reliquias more solito in circuitu.

Ablutis manibus sacerdos revertat se ad Altare ad divinum officium exsequendum; et diaconus et subdiaconus in gradibus suis ordinate supradicto modo se teneant.

Deinde revertat se, et stans ante Altare, inclinatoque capite et corpore, junctis manibus dicat hanc Orationem.
In spíritu humilitátis et in ánimo contríto suscipiámur, Dómine, a te: et sic fiat sacrifícium nostrum in conspéctu tuo, ut a te suscipiátur hódie, et pláceat tibi, Dómine Deus meus.

Et erigens se, deosculetur Altare a dextris sacrificii; et dans benedictionem ultra sacrificium, postea signet se dicens,

In nómine Patris, etc.

Deinde vertat se sacerdos ad populum, et tacita voce dicat,
Oráte, fratres et soróres pro me, ut meum paritérque vestrum accéptum sit Dómino Deo nostro sacrifícium.

Responsio clerici privatim,
Spíritus Sancti grátia illúminet cor tuum et lábia tua, et accípiat Dóminus digne hoc sacrifícium laudis de mánibus tuis pro peccátis et offensiónibus nostris.

In missis vero pro defunctis, post ablutionem manuum sacerdotis, statim incipiat sacerdos junctis manibus in medio Altaris, conversus ad Altare, dicens:—

Et chorus cantando respondeat,

Tu súscipe pro animábus illis, quarum hódie memóriam ágimus; fac eas, Dómine, de morte transíre ad vitam.

Et interim dicat sacerdos,

In spíritu humilitátis.

Deinde statim dicat, conversus ad populum, tacita voce:—
Oráte, fratres et soróres, pro fidélibus defúnctis.

Responsio clerici cantando.
Réquiem ætérnam dona eis, Dómine, et lux perpétua lúceat eis, quam olim Abrahæ promisísti et sémini ejus.

Notandum est quod in omnibus missis pro corpore præsenti, et in anniversariis cujuscunque fuerint, et in trigintalibus, dicitur Hóstias et preces, cum versu Réquiem ætérnam et Quam olim. In omnibus vero aliis missis pro defunctis non dicuntur, nec in die Animarum.

Et reversus ad Altare, sacerdos Secretas Orationes dicat, juxta numerum et ordinem ante-dictarum ante Epistolam, ita incipiens, Orémus.

Quibus finitis, dicat sacerdos aperta voce, Per ómnia sǽcula sæculórum; manibus non levatis donec dicitur Sursum corda. Et tunc accipiat subdiaconus offertorium et patenam de manu diaconi, ipsam patenam tenendam quousque Pater noster dicitur, quam acolyto offertorio coopertam committat, in gradu scilicet post diaconum interim constituto. Quod etiam observetur in omni missa ad autenticum altare celebranda per totum annum, nisi tantum in missis pro defunctis; tamen in die Animarum observabitur.

Sequuntur Præfationes. Et primo Præfatio de Nativitate Domini. Hæc Præfatio dicitur in die Nativitatis Domini ad omnes missas et quotidie per hebdomadam et in die Circumcisionis, et in omnibus missis de sancta Maria ab hac die usque ad Purificationem, et etiam in die Purificationis. Dicatur etiam in missis de Corpore Christi. Dicatur etiam in festo Corporis Christi et in octavis ejusdem et infra quando de eo fit servitium.

Dicatur etiam in commemoratione ejusdem. Communicántes vero dicitur tantum usque ad Circumcisionem et in die Circumcisionis.

Nota quod infra Canonem ad primam missam in nocte Nativitatis Domini dicitur Communicántes et noctem sacratíssimam etc, Ad omnes alias missas dicitur diem sacratíssimum infra Canonem.
Communicántes et diem sacratíssimum celebrántes, quo beátæ Maríæ intemeráta virgínitas huic mundo édidit Salvatórem, Sed et memóriam venerántes, Inprimis ejúsdem gloriósæ semper vírginis Maríæ genetrícis ipsíus Dei et Dómini nostri Jesu Christi: Sed et beatórum etc.

Sequens Præfatio dicitur in die Epiphaniæ et per octavas et in octavis; et Communicántes similiter dicitur.

Infra Canonem.
Communicántes et diem sacratíssimum celebrántes, quo Unigénitus tuus in tua tecum glória coætérnus in veritáte carnis nostræ visibíliter corporális appáruit, Sed et memóriam venerántes, Inprimis gloriósæ semper vírginis Maríæ genetrícis ejúsdem Dei et Dómini nostri Jesu Christi. Sed et beatórum apostolórum etc.

Sequens Præfatio dicitur in feria quarta in Capite jejunii, et in omni missa de jejunio, nisi in Dominicis, abhinc usque ad Cœnam Domini.

Nota quod in Dominicis per Quadragesimam dicitur Præfatio quotidiana. In Cœna Domini etiam Præfatio quotidiana dicitur. Infra Canonem, Communicántes et Hanc ígitur oblatiónem et Qui prídie, tam ab episcopo quam a sacerdote dicuntur.

Infra Canonem.
Communicántes et diem sacratíssimam celebrántes quo Dóminus noster Jesus Christus pro nobis tráditus est, Sed et memóriam venerántes, Inprimis gloriósæ semper vírginis Maríæ genetrícis ejúsdem Dei et Dómini nostri Jesu Christi. Sed et beatórum apostolórum etc.

Hanc ígitur oblatiónem servitútis nostræ, sed et cunctæ famíliæ tuæ, quam tibi offérimus ob diem in qua Dóminus noster Jesus Christus trádidit discípulis suis córporis et sánguinis sui mystéria celebránda, Quǽsumus, Dómine.

Qui prídie quam paterétur pro nostra omniúmque salúte, hoc est hódie, accépit panem in sanctas ac venerábiles manus suas; et, elevátis óculis in cœlum ad te Deum Patrem, etc.

Sequens Præfatio dicitur in die Paschæ et per totam hebdomadam et in omnibus Dominicis usque ad Ascensionem quando de Dominica sive de Pascha dicitur missa. Sed in vigilia Paschæ tantum dicitur in Præfatione, Sed in hac potíssimum nocte. Quandocunque vero alias dicetur, dicitur Sed in hoc potíssimum die. Communicántes vero et Hanc ígitur per hebdomadam et in octavis Paschæ tantum dicuntur: ita quod in vigilia Paschæ tantum dicitur noctem sacratíssimam; in die vero Paschæ et alias quando dicitur, dicitur diem sacratíssimum.

Infra Canonem.
Communicántes et diem sacratíssimum (vel et noctem sacratíssimam) celebrántes resurrectiónis Dómini nostri Jesu Christi secundum carnem, Sed et memóriam venerántes, Inprimis gloriósæ semper vírginis Maríæ genetrícis ejúsdem Dei et Dómini nostri Jesu Christi. Sed et beatórum.

Item.
Hanc ígitur oblatiónem servitútis nostræ, sed et cunctæ famíliæ tuæ quam tibi offérimus, pro his quoque quos regeneráre dignátus es ex aqua et Spíritu Sancto, tríbuens eis remissiónem ómnium peccatórum, Quǽsumus, Dómine.

Sequens Præfatio dicitur in die Ascensionis Domini et per octavas et in octavis et in Dominica infra octavas quando de Dominica agitur, et Communicántes.

Præfatio.

Infra Canonem.
Communicántes et diem sacratíssimum celebrántes, quo Dóminus noster Jesus Christus, unigénitus Fílius tuus, unítam sibi fragilitátis nostræ substántiam, in glóriæ tuæ déxtera collocávit; Sed et memóriam venerántes, Inprimis gloriósæ semper vírginis Maríæ genetrícis ejúsdem Dei et Dómini nostri Jesu Christi; Sed et beatórum apostolórum.

Sequens Præfatio dicitur in die Pentecostes et per hebdomadam, et in omnibus missis de Sancto Spiritu. Communicántes et Hanc ígitur in die Pentecostes, et abhinc usque ad festum Sanctæ Trinitatis dicuntur tantum.

Infra Canonem.
Communicántes et diem sacratíssimum Pentecóstes celebrántes, quo Spíritus Sanctus apóstolis in igneis linguis appáruit; sed et memóriam venerántes, Inprimis gloriósæ semper vírginis Maríæ genetrícis Dei et Dómini nostri Jesu Christi; Sed et beatórum apostolórum.

Item.
Hanc ígitur oblatiónem servitútis nostræ, sed et cunctæ famíliæ tuæ, quam tibi offérimus pro his quoque, quos regeneráre dignátus es ex aqua et Spíritu Sancto, tríbuens eis remissiónem ómnium peccatórum, Quǽsumus, Dómine, ut placátus.

Sequens Præfatio dicitur in die Sanctæ Trinitatis, et in omnibus Dominicis usque ad Adventum Domini quando de Dominica dicitur missa licet in capitulo dicatur, et in omnibus commemorationibus Sanctæ Trinitatis per totum annum, et in omni missa sponsalium.

Sequens Præfatio dicitur in omnibus festis apostolorum et evangelistarum, et per octavas apostolorum Petri et Pauli atque Andreæ quando de octavis dicitur missa; præterquam in festo sancti Johannis apostoli et evangelistæ in hebdomada Nativitatis Domini. In octavis vero ejusdem dicetur, et in festo ejus in tempore Paschali.

Sequens Præfatio dicitur in utroque festo Sanctæ Crucis, et in commemorationibus ejusdem per totum annum.

Sequens præfatio dicitur in omni festo beatæ Mariæ Virginis, nisi in Purificatione ejusdem: dicatur etiam per octavas Assumptionis et Nativitatis beatæ Mariæ et in commemorationibus ejusdem per totum annum, nisi a die Nativitatis Domini nostri Jesu Christi usque ad festum Purificationis beatæ Mariæ Virginis.

Hoc modo incipiantur omnes Præfationes ad missam per totum annum tam in feriis quam in festis.

Hic elevet sacerdos manus, dicens,

Sequens Præfatio est quotidiana, et dicitur quotidie; nisi in festis et per octavas in quibus propria habeatur: ita tamen quod omnes Præfationes totius anni sub hoc tono dicuntur, sive propriæ habeantur sive non, tam in feriis quam in festis, secundum usum Ecclesiæ Sarum.

Sequitur.

Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dóminus Deus Sábaoth; pleni sunt cœli et terra glória tua; Osánna in excélsis.

Item in aliis Præfationibus conclusio.

Sequitur Sanctus.

Dum sacerdos dicit Sanctus, Sanctus, erigat parumper brachia sua, et jungat manus suas usque ad hæc verba In nómine Dómini; tunc semper signet se in facie sua.

Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dóminus Deus Sábaoth; pleni sunt cœli et terra glória tua; Osánna in excélsis; benedíctus qui venit in nómine Dómini; Osánna in excélsis.

Quando ultimo fit servitium de sancta Maria ante Adventum et ante Septuagesimam et in octavis Visitationis, Assumptionis, et Nativitatis beatæ Mariæ, tunc dicitur hoc modo,

Benedíctus Maríæ fílius qui venit.

Deinde confestim, manibus junctis et elevatis oculis, incipiat,

Te ígitur, clementíssime Pater, etc. corpore inclinato donec dixerit, ac pétimus.

Sequitur Canon.

TE IGITUR, clementíssime Pater, per Jesum Christum Fílium tuum Dóminum nostrum, súpplices rogámus

corpore inclinato donec dicat,
ac pétimus,

hic erigens se sacerdos osculetur Altare a dextris sacrificii dicens,
uti accépta hábeas et benedícas

hic faciat sacerdos tres cruces super calicem et panem, dicendo,
hæc do✠na, hæc mú✠nera, hæc san✠cta sacrifícia illibáta,

factis signaculis super calicem, elevet manus suas, ita dicens,
Imprimis quæ tibi offérimus pro Ecclésia tua sancta Cathólica, quam pacificáre, custodíre, adunáre, et régere dignéris toto orbe terrárum, una cum fámulo tuo Papa nostro N. et Antístite nostro N.

id est, proprio episcopo tantum,
et Rege nostro N.
et dicuntur nominatim.

Sequatur.
et ómnibus orthodóxis atque cathólicæ et apostólicæ fidei cultóribus.

hic oret pro vivis,
Meménto, Dómine, famulórum famularúmque tuárum N. et N.

In qua oratione, ordo debet attendi propter ordinem caritatis. Quinquies orat sacerdos; primo pro seipso; secundo pro patre et matre, carnali videlicet et spirituali, et pro aliis parentibus; tertio pro amicis specialibus, parochianis et aliis; quarto pro omnibus adstantibus; quinto pro omni populo Christiano: et potest hic sacerdos omnes suos amicos Deo commendare. Consulo tamen, ut nullus ibidem nimis immoretur; tum propter cordis distractionem, tum propter immissiones quæ possunt fieri per angelos malos, tum propter alia pericula.
et ómnium circumstántium, quorum tibi fides cógnita est et nota devótio; pro quibus tibi offérimus vel qui tibi ófferunt hoc sacrifícium laudis, pro se suísque ómnibus, pro redemptióne animárum suárum pro spe salútis et incolumitátis suæ, tibíque reddunt vota sua ætérno Deo vivo et vero.

Communicántes et memóriam venerántes, Inprimis gloriósæ sempérque vírginis

inclinando parumper, dicat
Maríæ, genetrícis Dei et Dómini nostri Jesu Christi, Sed et beatórum apostolórum ac mártyrum tuórum, Petri, Pauli, Andréæ, Jacóbi, Johánnis, Thomæ, Jacóbi, Philíppi, Bartholomǽi, Matthǽi, Simónis et Thaddǽi, Lini, Cleti, Cleméntis, Sixti, Cornélii, Cypriáni, Lauréntii, Chrysógoni, Johánnis et Pauli, Cosmæ et Damiáni, et ómnium sanctórum tuórum, quorum méritis precibúsque concédas, ut in ómnibus protectiónis tuæ muniámur auxílio. Per eúndem Christum Dóminum nostrum. Amen.

Hic respiciat sacerdos hostiam cum magna veneratione, dicens,
Hanc ígitur oblatiónem servitútis nostræ, sed et cunctæ famíliæ tuæ, quǽsumus, Dómine, ut placátus accípias, diésque nostros in tua pace dispónas, atque ab ætérna damnatióne nos éripi, et in electórum tuorum júbeas grege numerári. Per Christum Dóminum nostrum. Amen.

Hic iterum respiciat hostiam, dicens,
Quam oblatiónem tu, Deus omnípotens, in ómnibus, quǽsumus,

Hic faciat tres cruces super utrumque, cum dicat,
bene✠díctam, ascrí✠ptam, ra✠tam, rationábilem, acceptabilémque fácere dignéris, ut nobis

Hic faciat crucem super panem, dicens,
cor✠pus

Hic super calicem,
et san✠guis

junctisque manibus, dicat,
fiat dilectíssimi Fílii tui Dómini nostri Jesu Christi.

Hic erigat sacerdos manus et conjungat; et postea tergat digitos, et elevet hostiam, dicens,
Qui prídie quam paterétur, accépit panem in sanctas ac venerábiles manus suas, et, elevátis óculis in cœlum

Hic elevet oculos suos.
ad te Deum Patrem suum omnipoténtem,

Hic inclinet se, et postea elevet paululum dicens,
tibi grátias agens, bene✠díxit, fregit,

Hic tangat hostiam, dicens,
dedítque discípulis suis, dicens, Accípite et manducáte ex hoc omnes.

Hoc est enim corpus meum.

Et debent ista verba proferri cum uno spiritu et sub una prolatione, nulla pausatione interposita. Post hæc verba inclinet se sacerdos ad hostiam et postea elevet eam supra frontem ut possit a populo videri, et reverenter illam reponat ante calicem in modum crucis per eandem factæ; et tunc discooperiat calicem et teneat inter manus suas, non disjungendo pollicem ab indice nisi dum facit benedictiones tantum, ita dicens,
Símili modo posteáquam cœnátum est, accípiens et hunc præclárum cálicem in sanctas ac venerábiles manus suas, item tibi

Hic inclinet se, dicens,
grátias agens, bene✠díxit, dedítque discípulis suis, dicens, Accípite et bíbite ex eo omnes.

Hic elevet sacerdos parumper calicem, ita dicens,

Hic est enim calix sanguinis mei novi et æterni testamenti, mysterium fidei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.

Hic elevet calicem usque ad pectus vel ultra caput, dicens,
Hæc quotiescúnque fecéritis, in mei memóriam faciétis.

Hic reponat calicem et fricet digitos suos ultra calicem propter micas, et cooperiat calicem. Deinde elevet brachia sua in modum crucis, junctis digitis, usque ad hæc verba, de tuis donis ac datis.
Unde et mémores, Dómine, nos tui servi sed et plebs tua sancta ejúsdem Christi Fílii tui Dómini Dei nostri tam beátæ passiónis, necnon et ab ínferis resurrectiónis, sed et in cœlos gloriósæ ascensiónis, offérimus præcláræ majestáti tuæ de tuis donis ac datis

Hic quinque cruces fiant: sed tres primæ cruces super hostiam et calicem, dicendo,
hóstiam pu✠ram, hóstiam san✠ctam, hóstiam immacu✠látam,

Quarta super panem, dicendo,
pa✠nem sanctum vitæ ætérnæ,

Quinta super calicem, dicendo,
et cáli✠cem salútis perpétuæ.
Supra quæ propítio ac seréno vultu respícere dignéris, et accépta habére sicut accépta habére dignátus es múnera púeri tui justi Abel, et sacrifícium patriárchæ nostri Abrahæ, et quod tibi óbtulit summus sacérdos tuus Melchísedech, sanctum sacrifícium, immaculátam hóstiam.

Hic sacerdos, corpore inclinato et cancellatis manibus, dicat, Súpplices te rogámus usque ad hæc verba ex hac altáris participatióne. Et tunc erigat se, deosculans Altare a dextris sacrificii, et faciat signum crucis super hostiam et calicem et in facie sua, cum dicit omni benedictióne cœlésti.
Súpplices te rogámus, omnípotens Deus, jube hæc perférri per manus sancti ángeli tui in sublíme altáre tuum, in conspéctu divínæ majestátis tuæ, ut quotquot

Hic erigens se, osculetur Altare a dextris sacrificii, dicens,
ex hac Altáris participatióne sacrosánctum Fílii tui

Hic faciat signum crucis super hostiam, dicens,
cor✠pus

Deinde super calicem, dicens,
et san✠guinem sumpsérimus, omni

Hic signet se in facie, dicens,
bene✠dictióne cœlésti et grátia repleámur, per eúndem Christum Dóminum nostrum. Amen.

Hic oret pro mortuis,
Meménto étiam, Dómine, animárum famulórum famularúmque tuárum N. et N. qui nos præcessérunt cum signo fídei et dórmiunt in somno pacis; ipsis, Dómine, et ómnibus in Christo quiescéntibus locum refrigérii, lucis et pacis, ut indúlgeas deprecámur. Per eúndem Christum Dóminum nostrum. Amen.

Hic percutiat pectus suum semel, dicens,
Nobis quoque peccatóribus fámulis tuis de multitúdine miseratiónum tuárum sperántibus, partem áliquam et societátem donáre dignéris, cum tuis sanctis apóstolis et martýribus, cum Johánne, Stéphano, Matthía, Bárnaba, Ignátio, Alexándro, Marcellíno, Petro, Felicitáte, Perpétua, Agatha, Lúcia, Agnéte, Cæcília, Anastásia, et cum ómnibus sanctis tuis, intra quorum nos consórtium non æstimátor mériti, sed véniæ, quǽsumus, largítor admítte. Per Christum Dóminum nostrum.

Non dicitur Amen.
Per quem hæc ómnia, Dómine, semper bona creas,

Hic sacerdos ter signet calicem, dicens,
sanctí✠ficas, viví✠ficas, bene✠dícis, et præstas nobis.

Hic sacerdos discooperiat calicem, et faciat signaculum crucis cum hostia quinquies. Primo, ultra calicem ex utraque parte: secundo, calici æquale: tertio, infra calicem: quarto, sicut primo: quinto, ante calicem.

Per ip✠sum et cum ip✠so et in ip✠so est tibi Deo Patri ✠ omnipoténti in unitáte Spíritus ✠ Sancti omnis honor et glória.

Hic cooperiat sacerdos calicem, et teneat manus suas super Altare usque dum dicitur Pater noster qui es in cœlis, sanctificétur nomen tuum, ita dicens,

Hic accipiat diaconus patenam, eamque a dextris sacerdotis extento brachio in altum usque ad Da propítius pacem in diébus discoopertam teneat.
Hic elevet sacerdos manus, dicens,

Chorus dicat,

Sed líbera nos a malo.

Sacerdos privatim, Amen.
Líbera nos, quǽsumus, Dómine, ab ómnibus malis, prætéritis, præséntibus, et futúris; et intercedénte beáta et gloriósa sempérque vírgine Dei genetríce María et beátis apóstolis tuis Petro et Paulo atque Andréa, cum ómnibus sanctis,

Hic committat diaconus patenam sacerdoti, deosculans manum ejus: et sacerdos deosculetur patenam: postea ponat ad sinistrum oculum, deinde ad dextrum; postea faciat crucem cum patena ultra caput: et tunc reponat eam in locum suum, dicens.

Da propítius pacem in diébus nostris, ut, ope misericórdiæ tuæ adjúti, et a peccáto simus semper líberi et ab omni perturbatióne secúri.

Hic discooperiat calicem, et sumat corpus cum inclinatione, transponens in concavitate calicis, retinendo inter pollices et indices; et frangat in tres partes: prima fractio dum dicitur,

Per eúndem Dóminum nostrum Jesum Christum Fílium tuum,

Secunda fractio,

Qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus.

Hic teneat duas fracturas in sinistra manu, et tertiam fracturam in dextera manu in summitate calicis, ita dicens aperta voce,

Chorus respondeat,

Hic faciat tres cruces infra calicem cum tertia parte hostiæ, dicens,

Chorus respondeat,
Et cum spíritu tuo.

Ad Agnus Dei dicendum, accedant diaconus et subdiaconus ad sacerdotem, uterque a dextris, diaconus propior, subdiaconus remotior, et dicant privatim,

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserére nobis.

Agnus Dei, qui tollis peccáta mundi: miserére nobis.

Agnus Dei, qui tollis peccáta mundi: dona nobis pacem.

In missis pro defunctis, dicitur hoc modo,

Agnus Dei, qui tollis peccáta mundi: dona eis réquiem.

cum hac additione in tertia repetitione, sempitérnam.

Hic cruce signando, deponat dictam tertiam partem hostiæ in sacramentum sanguinis, sic dicendo,
Hæc sacro✠sáncta commíxtio córporis et sánguinis Dómini nostri Jesu Christi, fiat mihi omnibúsque suméntibus salus mentis et córporis, et ad vitam ætérnam promeréndam et capescéndam præparátio salutáris. Per eúndem Christum Dóminum nostrum. Amen.

Antequam pax detur, dicat sacerdos,
Dómine, sancte Pater, omnípotens ætérne Deus, da mihi hoc sacrosánctum corpus et sánguinem Fílii tui Dómini nostri Jesu Christi ita digne súmere ut mérear per hoc remissiónem ómnium peccatórum meórum accípere et tuo Sancto Spíritu repléri; et pacem tuam habére; quia tu es Deus solus et præter te non est álius, cujus regnum et impérium gloriósum sine fine permanet in sǽcula sæculórum. Amen.

Hic osculetur sacerdos corporalia in dextera parte et summitatem calicis, et postea diaconum dicens,

Pax tibi et Ecclésiæ Dei.

Responsio.

Et cum spíritu tuo.

Diaconus a dextris sacerdotis ab eo pacem recipiat, et subdiacono porrigat. Deinde ad gradum chori ipse diaconus pacem portet rectoribus chori, et ipsi pacem choro portent, uterque suæ parti, incipiens a majoribus. In festis vero et feriis quando chorus non regitur, pax a diacono choro apportatur per duos extremos de secunda forma: cætera sicut prius.

Post pacem datam, dicat sacerdos Orationes sequentes privatim, antequam se communicet: tenendo hostiam duabus manibus.
Deus Pater, fons et órigo totíus bonitátis, qui ductus misericórdia Unigénitum tuum pro nobis ad ínfima mundi descéndere et carnem súmere voluísti, quam ego indígnus hic in mánibus meis téneo,

Hic inclinet se sacerdos ad hostiam, dicens,
Te adóro, te glorífico, te tota mentis ac cordis intentióne laudo et precor; ut nos fámulos tuos non déseras, sed peccáta nostra dimíttas, quátenus tibi soli vivo ac vero Deo, puro corde et casto córpore, servíre valeámus. Per eúndem Christum Dóminum nostrum.
Amen.

Dómine Jesu Christe, Fili Dei vivi, qui ex voluntáte Patris, cooperánte Spíritu Sancto, per mortem tuam mundum vivificásti; líbera me, quæso, per hoc sacrosánctum corpus et hunc sánguinem tuum a cunctis iniquitátibus meis et ab univérsis malis; et fac me tuis semper obedíre mandátis, et a te nunquam in perpétuum separári permíttas, Salvátor mundi. Qui cum Deo Patre et eódem Spíritu Sancto vivis et regnas Deus per ómnia sǽcula sæculórum. Amen.

Córporis et sánguinis tui, Dómine Jesu Christe, sacraméntum, quod licet indígnus accípio, non sit mihi judício et condemnatióni; sed tua prosit pietáte córporis mei et ánimæ salúti, Amen.

Ad corpus dicat cum humiliatione antequam percipiat,
Ave in ætérnum, sanctíssima caro Christi, mihi ante ómnia et super ómnia summa dulcédo. Corpus Dómini nostri Jesu Christi sit mihi peccatóri via et vita,

In nó✠mine Patris et Fílii et Spíritus Sancti, Amen.

Hic sumat corpus, cruce prius facta cum ipso corpore ante os. Deinde ad sanguinem cum magna devotione, dicens,
Ave in ætérnum, cœléstis potus, mihi ante ómnia et super ómnia summa dulcédo. Corpus et sanguis Dómini nostri Jesu Christi prosint mihi peccatóri ad remédium sempitérnum in vitam ætérnam. Amen.

In nó✠mine Patris et Fílii et Spíritus Sancti. Amen.

Hic sumat sanguinem; quo sumpto, inclinet se sacerdos et dicat cum devotione orationem sequentem,
Grátias tibi ago, Dómine, sancte Pater, omnípotens ætérne Deus, qui me refecísti de sacratíssimo córpore et sánguine Fílii tui Dómini nostri Jesu Christi; et precor, ut hoc sacraméntum salútis nostræ quod sumpsi indígnus peccátor, non véniat mihi ad judícium neque ad condemnatiónem pro méritis meis; sed ad proféctum córporis mei et ánimæ salúti in vitam ætérnam. Amen.

Qua dicta, eat sacerdos ad dextrum cornu altaris cum calice inter manus, digitis adhuc conjunctis sicut prius: et accedat subdiaconus, et effundat in calicem vinum et aquam: et resinceret sacerdos manus suas ne aliquæ reliquiæ corporis vel sanguinis remaneant in digitis vel in calice.

Cum vero aliquis sacerdos debet bis celebrare in uno die, tunc ad primam missam non debet percipere ablutionem ullam, sed ponere in sacrario vel in vase mundo usque ad finem alterius missæ; et tunc sumatur utraque ablutio.

Post primam ablutionem dicitur hæc Oratio.
Quod ore súmpsimus, Dómine, pura mente capiámus; et de múnere temporáli fiat nobis remédium sempitérnum.

Hic lavet digitos in concavitate calicis cum vino infuso a subdiacono: quo hausto, sequatur Oratio.
Hæc nos commúnio, Dómine, purget a crímine, et cœléstis remédii fáciat esse consórtes.

Post perceptionem ablutionum ponat sacerdos calicem super patenam, ut si quid remaneat stillet. Et postea, inclinando se, dicat,
Adorémus crucis signáculum: per quod salútis súmpsimus sacraméntum.

Deinde lavet manus: diaconus interim corporalia complicet. Ablutis manibus, et redeunte sacerdote ad dextrum cornu Altaris, diaconus calicem porrigat ori sacerdotis, si quid infusionis in eo remanserit resumendum. Postea vero dicat cum suis ministris Communionem; deinde, facto signo crucis in facie, vertat se sacerdos ad populum, elevatisque aliquantulum brachiis et junctis manibus, dicat, Dóminus vobíscum. Et iterum revertens se ad altare dicat, Orémus. Deinde dicat Postcommunionem juxta numerum et ordinem antedictarum Orationum ante Epistolam. Finita ultima Postcommunione, factoque signo crucis in fronte, iterum vertat se sacerdos ad populum, et dicat, Dóminus vobíscum. Deinde diaconus, Benedicámus Dómino. Alio vero tempore dicitur, Ite, missa est. Quotiescunque enim dicitur, Ite, missa est, semper dicitur ad populum convertendo; et cum dici debeat Benedicámus Dómino vel Requiéscant in pace, convertendo ad altare dicitur. His dictis, sacerdos, inclinato corpore junctisque manibus, tacita voce coram altari in medio dicat hanc Orationem.
Pláceat tibi, Sancta Trínitas, obséquium servitútis meæ, et præsta ut hoc sacrifícium quod óculis tuæ majestátis indígnus óbtuli, tibi sit acceptábile, mihíque et ómnibus pro quibus illud óbtuli, sit, te miseránte, propitiábile. Qui vivis et regnas Deus per ómnia sǽcula sæculórum. Amen.

Qua finita, erigat se sacerdos, signans se in facie sua, dicens, In nómine Patris etc. Et sic, inclinatione facta, eo ordine quo prius accesserunt ad altare in principio missæ, sic induti, cum ceroferario et cæteris ministris redeant. Et statim post Deo grátias incipiatur in choro hora nona quando post missam dicitur. Sacerdos vero in redeundo dicat Evangelium, In princípio. Cum vero sacerdos exuerit casulam et alia indumenta sacerdotalia, dicat psalmos subscriptos cum Antiphona Trium puerórum. Ps. Benedícite sacerdótes usque ad finem cantici. Ps. Laudáte Dóminum in sanctis ejus totus. Ps. Nunc dimíttis cum Glória Patri et Sicut erat. Deinde dicitur tota Antiphona.

Trium puerórum cantémus hymnum: quem cantábant in camíno ignis benedicéntes Dóminum.

Kýrie eléison.

Christe eléison.

Kýrie eléison.

Pater noster.

Et ne nos indúcas in tentatiónem.

Sed líbera.

Benedicámus Patrem et Fílium cum Sancto Spíritu.

Laudémus et superexaltémus eum in sǽcula.

Benedíctus es, Dómine, in firmaménto cœli: et laudábilis et gloriósus in sǽcula.

Benedícat et custódiat nos Trínitas Sancta: Amen.

Non intres in judícium cum servo tuo, Dómine: quia non justificábitur in conspéctu tuo omnis vivens.

Dómine Deus virtútum, convérte nos;

Et osténde fáciem tuam et salvi érimus.

Dómine, exáudi oratiónem meam.

Et clamor meus ad te véniat.

Dóminus vobíscum.

Et cum spíritu tuo.
Orémus.

Oratio. Deus, qui tribus púeris mitigásti flammas ígnium, concéde propítius; ut nos fámulos tuos non exúrat flamma vitiórum.

Oratio. Ure igne Sancti Spíritus renes nostros et cor nostrum, Dómine; ut tibi casto córpore serviámus et mundo corde placeámus.

Oratio. Actiónes nostras, quǽsumus, Dómine, aspirándo prævéni et adjuvándo proséquere; ut cuncta nostra operátio et a te semper incípiat, et per te cœpta finiátur.

Et finiantur hæ tres Orationes sic,

Per Christum Dóminum nostrum. Amen.

Preces in prostratione.

Et sciendum est, quod in omni missa, quando de feria dicitur, fiat prostratio a toto choro statim post Sanctus usque Pax Dómini, per totum annum, nisi a Pascha usque Deus ómnium.

Notandum est quod a Dómine, ne in ira usque ad Cœnam Domini, et a Deus ómnium usque ad vigiliam Nativitatis Domini, dicuntur istæ preces sequentes ad missam tantum in feriis et festis trium lectionum sine regimine chori, et in octavis et infra quando chorus non regitur. Et dicuntur post Per ómnia sǽcula sæculórum et Pater noster, inter Per ómnia sǽcula sæculórum et Pax Dómini; sacerdote sic dicente, Per ómnia sǽcula sæculórum. Et choro respondente, Amen. Statim incipiat chorus Preces in prostratione, hoc modo.

Psalmus 78 Deus, vénerunt gentes in hæreditátem tuam: polluérunt templum sanctum tuum, posuérunt Hierúsalem in pomórum custódiam.

Posuérunt morticína servórum tuórum escas volatílibus cœli: carnes sanctórum tuórum béstiis terræ.

Effudérunt sánguinem eórum tanquam aquam in circúitu Hierúsalem: et non erat qui sepelíret.

Facti sumus oppróbrium vicínis nostris: subsannátio et illúsio his qui in circúitu nostro sunt.

Usque quo, Dómine, irascéris in finem: accendétur velut ignis zelus tuus?

Effúnde iram tuam in gentes quæ te non novérunt: et in regna quæ nomen tuum non invocavérunt.

Quia comedérunt Jacob: et locum ejus desolavérunt.

Ne memíneris iniquitátum nostrárum antiquárum: cito antícipent nos misericórdiæ tuæ, quia páuperes facti sumus nimis.

Adjuva nos, Deus, salutáris noster, et propter glóriam nóminis tui, Dómine, líbera nos: et propítius esto peccátis nostris, propter nomen tuum.

Ne forte dicant in géntibus, Ubi est Deus eórum? et innotéscat in natiónibus coram óculis nostris.

Ultio sánguinis servórum tuórum, qui effúsus est: intróeat in conspéctu tuo gémitus compeditórum.

Secúndum magnitúdinem bráchii tui: pósside fílios mortificatórum.

Et redde vicínis nostris séptuplum in sinu eórum: impropérium ipsórum quod exprobravérunt tibi, Dómine.

Nos autem pópulus tuus et oves páscuæ tuæ: confitébimur tibi in sǽculum.

In generatióne et generatiónem annunciábimus laudem tuam.

Glória Patri.

Psalmus 66 Deus misereátur nostri, et benedícat nobis: illúminet vultum suum super nos, et misereátur nostri.

Ut cognoscámus in terra viam tuam: in ómnibus géntibus salutáre tuum.

Confiteántur tibi pópuli, Deus: confiteántur tibi populi omnes.

Læténtur et exsúltent gentes, quóniam júdicas pópulos in æquitáte: et gentes in terra dírigis.

Confiteántur tibi pópuli, Deus: confiteántur tibi pópuli omnes, terra dedit fructum tuum.

Benedícat nos Deus, Deus noster, benedícat nos Deus: et métuant eum omnes fines terræ.

Glória Patri et Fílio.

Psalmus 20 Dómine, in virtúte tua lætábitur rex: et super salutáre tuum exsultábit veheménter.

Desidérium cordis ejus tribuísti ei: et voluntáte labiórum ejus non fraudásti eum.

Quóniam prævenísti eum in benedictiónibus dulcédinis: posuísti in cápite ejus corónam de lápide pretióso.

Vitam pétiit a te: et tribuísti ei longitúdinem diérum in sǽculum, et in sǽculum sǽculi.

Magna est glória ejus in salutári tuo: glória et magnum decórem impónes super eum.

Quóniam dabis eum in benedictiónem in sǽculum sǽculi: lætificábis eum in gáudio cum vultu tuo.

Quóniam rex sperat in Dómino: et in misericórdia altíssimi non commovébitur.

Inveniátur manus tua ómnibus inimícis tuis: déxtera tua invéniat omnes qui te odérunt.

Pones eos ut clíbanum ignis in témpore vultus tui: Dóminus in ira sua conturbábit eos, et devorábit eos ignis.

Fructum eórum de terra perdes: et semen eórum a fíliis hóminum.

Quóniam declinavérunt in te mala: cogitavérunt consília quæ non potuérunt stabilíre.

Quóniam pones eos dorsum: in relíquiis tuis præparábis vultum eórum.

Exaltáre, Dómine, in virtúte tua: cantábimus et psallémus virtútes tuas.

Glória Patri.

Antiphona. Tua est poténtia, tuum regnum, Dómine, tu es super omnes gentes: da pacem, Dómine, in diébus nostris.

Kýrie eléison.

Christe eléison.

Kýrie eléison.

Pater noster.

Et hæc omnia sine nota dicuntur, tam a clericis in choro quam a sacerdote cum suis ministris.

Deinde dicat sacerdos cum nota.

Et ne nos indúcas in tentatiónem.

Sed líbera.

Exsúrgat Deus et dissipéntur inimíci ejus.

Et fúgiant qui odérunt eum a fácie ejus.

Non nobis, Dómine, non nobis.

Sed nómini tuo da glóriam.

Orémus pro afflictis et captívis.

Líbera, Deus, Israel ex ómnibus tribulatiónibus eórum.

Mitte eis, Dómine, auxílium de sancto.

Et de Sion tuére eos.

Esto nobis, Dómine, turris fortitúdinis.

A fácie inimíci.

Dómine, salvum fac regem.

Et exáudi nos in die qua invocavérimus te.

Dómine, exáudi oratiónem meam.

Et clamor meus ad te véniat.

Dóminus vobíscum.

Et cum spíritu tuo.
Orémus.

Oratio. Deus, qui admirabili providentia cuncta disponis, te suppliciter exoramus, ut terram quam Unigenitus Filius tuus proprio sanguine consecravit, de manibus inimicorum crucis Christi eripiens, restituas cultui Christiano vota fidelium ad eius liberationem instantium misericorditer dirigendo in viam pacis æternæ. Oratio. Rege, quæsumus, Domine, famulum tuum pontificem nostrum; et, intercedente beata Dei genetrice semperque virgine Maria cum omnibus sanctis tuis, gratiæ tuæ dona in eo multiplica, ut ab omnibus liberetur offensis, et temporalibus non destituatur auxiliis, et sempiternis gaudeat institutis. Oratio. Da, quæsumus, omnipotens Deus, famulo tuo regi nostro salutem mentis et corporis; ut, bonis operibus inhærendo, tuæ semper virtutis mereatur protectione defendi. Per eundem Christum Dominum nostrum. Amen.

Sequatur,

Pax Dómini sit semper vobíscum.

In fine missæ dicitur unus istorum cantuum pro dispositione cantoris.

In festis trium lectionum dicitur unus istorum cantuum quando dicitur Ite missa est.

In vigilia Paschæ et Pentecostes dicitur

Notandum est quod quandocunque cantus istorum sequentium dicitur super Kýrie, idem etiam cantus sequatur super Ite, missa est.

In omnibus feriis per annum et in vigiliis Quatuor temporum (exceptis vigiliis Paschæ et Pentecostes et in hebdomada Pentecostes dicatur) et in missa Salus pópuli et de cruce, et in omnibus festis trium lectionum sine Te Deum, in quibus dicitur nocturnum, dicitur hic cantus:

In omnibus missis pro defunctis dicitur hic cantus: